سیاست‌های اشتباهی که صادرات فرش را مختل کرد/ باز کردن گره مشکلات فرشبافان نیاز به همت جهادی دارد
به گزارش موج رسا; صنایع دستی جلوه‌ای از ذوق و نمادی از فرهنگ، هنر و تاریخ هر ملتی است و نه تنها به عنوان یک اثر هنری اصیل، بلکه از جهات مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بسیار حائز اهمیت است. در واقع، صنایع دستی بخشی از صنعت، هویت، فرهنگ، هنر و تاریخ هر کشور را در سطح جهان به نمایش می‌گذارد و به عنوان یکی از ظرفیت‌های بالقوه در جذب گردشگر و ایجاد توسعه پایدار مورد توجه بسیاری از کشورها قرار گرفته است.
فرش دستبافت ایران که یکی از مرغوبترین و لوکس‌ترین صنایع دستی ایران است و در خارج از کشور طرفداران زیادی دارد بهترین راه برای ایجاد صادرات پایدار و کمک به ارز آوری کشور در این شرایط تحریمی کشور است. ایران در بین نخستین کشورهای تولید صنایع دستی در جهان قرار دارد و هنوز در حوزه صادرات به جایگاه اصلی خود دست نیافته است.
سیاست‌های اشتباهی که در بخش ارزی توسط دولت قبل اتخاذ شده باعث مختل شدن صادرات فرش شده و این موضوع بر تولید و فعالیت فرشبافان تاثیر منفی گذاشته است.
متاسفانه این سیاست دولت قبل و عدم حمایت از فرشبافان و صادرکنندگان فرش دستبافت باعث ضربه دیدن پیکر این هنر اصیل ایرانی شده و صادرات فرش استان زنجان کاهش بیش از 300 درصدی را تجربه کرده است.
برگرداندن ارز حاصل از صادرات باعث مختل شدن روند صادرات فرش شده و صادرکنندگان در این سیاست موظف هستند در مدت 6 ماه ارز حاصل از صادرات فرش را برگردانند که این موضوع در اکثر مواقع برای صادرکنندگان که با مشکل بازار فروش فرش مواجه هستند امکان‌پذیر نیست.
این مشکلات باعث شده صادرات فرش از مبادی غیررسمی اتفاق بیفتد و در واقع صادرات از مبادی گمرکی بسیار محدود شده و تداوم این مشکلات باعث شده خیلی از صادرکنندگان فرش که توان صادرات از مبادی غیررسمی را ندارند از فعالیت در این عرصه کنارگیری کنند.
از طرفی مشکل گرانی مواد اولیه بر مشکلات بازار فروش و صادرات آن اضافه شده که این موضوع فعالان فرش را در عرصه تولید دلسرد کرده و تداوم این مشکلات باعث رکود هر چه بیشتر در بازار فرش شده است.
افزایش 8 برابری قیمت مواد اولیه فرش
محسن جعفری مدیر اداره فرش سازمان صمت استان زنجان در گفت‌وگو با موج رسا با بیان اینکه تحریم‌ها و سیاست‌های ارزی دولت اثر سوء بر صادرات فرش دستبافت گذاشت، اظهار کرد: فرش دستبافت چون کالای لوکس به حساب می‌آید فروش آن در خارج از کشور زمانبر است.
وی بیان کرد: برای برگشت ارز حاصل از صادرات فرش دستبافت در اول، بازه زمانی سه ماهه در نظر گرفته شده بود که با اعتراض تجار فرش این مدت به شش ماه افزایش پیدا کرد.
مدیر اداره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت استان زنجان با اشاره به کافی نبودن این بازه زمانی برای فروش فرش در خارج از کشور و مشکلات ارزی موجود در سیستم بانکی، ابراز کرد: این امر روی صادرات تاثیر بالایی داشت و کاهش صادرات نتیجه این مشکلات بود.
وی با بیان اینکه به نظر می‌رسید که این مشکلات و کاهش صادرات منجر به کاهش تولید فرش دستبافت شود، تصریح کرد: تولید کماکان ادامه دارد و اما وضعیت بازار چندان مطلوب نیست.
جعفری با بیان اینکه احتمالا فرش دستبافت ایران به صورت قاچاق و غیررسمی از کشور خارج می‌شود، عنوان کرد: فرش دستبافت ایران به صورت قاچاق از کشور خارج می‌شود اگر این اتفاق نمی‌افتاد باید شاهد کاهش تولید فرش بودیم.
وی با اشاره به افزایش هزینه‌های تولید فرش ابراز کرد: قیمت‌های مواد به شدت افزایش یافته و این موضوع موجب افزایش قیمت تولید شده و از طرفی با کاهش ارزش پول ملی قیمت فرش دستبافت از 50 درصد تا 100 درصد کاهش یافته است.
مدیر اداره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت استان زنجان با اشاره به اینکه احتمال به وجود آمدن شرایط نارضایتی در بین بافندگان وجود دارد، تصریح کرد: قیمت فرش در داخل افزایش زیادی دارد و این موضوع از توان خرید مردم خارج است.
وی با بیان اینکه صادرات رسمی مانند سال‌های قبل وجود ندارد، عنوان کرد: صادرات فرش دستبافت از مبادی غیررسمی و بدون پرداخت تعرفه‌های دولتی از کشور خارج می‌شود.
جعفری با اشاره به آمار صادرات فرش دستبافت در سال‌های گذشته، خاطر نشان کرد: در سال 98، 375 میلیون دلار و در سال 97 و 96 به ترتیب حدود 400 میلیون دلار، 420 میلیون دلار فرش دستبافت از مبادی رسمی کشور صادر شده است.
وی با بیان اینکه صادرات فرش در سال 99 به 135 میلیون دلار کاهش داشته است، افزود: صادرات فرش از مبادی رسمی کاهش یافته اما در مبادی غیررسمی شاهد افزایش صادرات هستیم.
مدیر اداره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت استان زنجان با اشاره به اینکه صادرات فرش به هر نحوی برای تولید کننده صرفه اقتصادی دارد، ابراز کرد: اگر صادرات به صورت رسمی انجام شود تعهدات و تعرفه‌های دولتی در صادرات اخذ می‌شود.
وی با بیان اینکه سیاست‌های ارزی دولت باعث شده است که تولیدکننده ترجیح می‌دهد فرش را به صورت قاچاق در خارج از کشور بفرصادر کند، تصریح کرد: پیشنهاد ما به دولت این بوده است که این مدت پیمان سپاری ارزی از 6 ماه به 18 ماه افزایش پیدا یابد.
جعفری با بیان اینکه قیمت مواد اولیه به صورت سرسام آور افزایش داشته است، عنوان کرد: مواد اولیه وارداتی بیش از 8 برابر افزایش قیمت داشته است.
وی با بیان اینکه متاسفانه با افزایش قیمت مواد اولیه وارداتی مواد اولیه داخلی نیز افزایش قیمت پیدا کرده است، افزود: متاسفانه کاهش ارزش پول ملی باعث کاهش توان تولید فرش دستبافت شده است.
مدیر اداره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت زنجان با اشاره به سه برند فرش دستبافت استان زنجان ابراز کرد: سه برند جغرافیایی فرش در استان زنجان وجود دارد.
وی با بیان اینکه برای ثبت برند‌های جغرافیایی هزینه 100 میلیون تومانی نیاز است، عنوان کرد: برای ثبت برند‌های خصوصی هم باید بخش خصوصی اقدام کند.
جعفری با بیان اینکه برند زنجان در بازارهای جهانی شناخته نشده است تصریح کرد: اگر برند زنجان را در بازار جهانی عرضه کنیم ارزش ریالی فرش کاهش پیدا می‌کند و این به نفع تولید و صادر کننده نیست.
شرایط بازار برای تولید فرش به صرفه نیست
جعفر نجفی با بیان اینکه با گران شدن مواد اولیه، تولید فرش کاهش پیدا کرده است، اظهار کرد: بیکاری در صنف فرشبافان نسبت به سال‌های قبل افزایش یافته است.
وی با اشاره به قیمت ابریشم در بازار ابراز کرد: قیمت هر 100 مثقال ابریشم در سال گذشته که 600هزار تومان بود در سال جاری به یک میلیون و 200 هزار تومان افزایش پیدا کرده است.
رئیس اتحادیه صنف فرشبافان استان زنجان با اشاره به کاهش فروش فرش دستبافت، تصریح کرد: تولید فرش به سرمایه اولیه زیادی نیاز دارد و در حال حاضر فرش با قیمت کمتر از ارزش واقعی به فروش می‌رسد و برگشت سرمایه شکل نمی‌گیرد.
وی با بیان اینکه با این قیمت‌ها تولید فرش دستبافت برای بافنده به صرفه نیست، عنوان کرد: تولید فرش با افزایش قیمت‌ها اصلا به صرفه نیست.
نجفی با یادآوری فروش خوب فرش در سال‌های گذشته، خاطر نشان کرد: اکنون با این قیمت و حمایت‌ها پیدا کردن بافنده برای تولید کننده و صادر کننده بسیار سخت شده است.
مشکلات ارزی صادرات فرش را مختل کرده است
وی با بیان اینکه حدود سه سال است که بازار فرش دستباف وضعیت خوبی ندارد، افزود: بعد از اجرای سیاست‌های ارزی دولت مشکلات حوزه فرشبافی افزایش پیدا کرد و فرشبافان با مشکل مواجه شده اند.
رئیس اتحادیه صنف فرشبافان استان زنجان با بیان اینکه به دلیل نبود بازار فرشو فرش‌های بافته شده در دست فرشبافان مانده است، ابراز کرد: دولت هیچ حمایتی از فرشبافان و کارفرمایان این حوزه ندارد.
وی با اشاره به اعطای وام به کارفرمایان حوزه فرشبافی، تصریح کرد: این وام تنها یک بار و به هر کارفرما تعلق می‌گیرد و سقف آن نیز 100 میلیون تومان در نطر گرفته شده است.
نجفی با بیان اینکه هیچ یک از کافرمایان تا الان موفق به دریافت تسهیلات بیش از 80 میلیون تومان نشدند، عنوان کرد: کارفرما اشتغالزایی می‌کند و اگر کارفرما آورده بیشتری داشته باشد بیشتر اشتغالزایی می‌کند و دولت باید از آنها حمایت کند.
هیچ فرشی از گمرک استان زنجان صادر نمی‌شود
میرهاشم سید احمدی مدیرکل گمرک استان زنجان نیز در گفت‌وگو با موج رسا با اشاره صادرات فرش دستبافت از گمرک زنجان، خاطر نشان کرد: در استان زنجان هیچ صادرکننده فرشی فعالیت ندارد و از گمرک استان تا به امروز هیچ فرشی در سال‌های اخیر صادر نشده است.
وی با بیان اینکه در دنیا خرید و فروش فرش پشمی ضعیف است، ابراز کرد: فرش‌های ابریشمی کم حجم مورد توجه تجار خارجی است.
مدیرکل گمرک استان زنجان با بیان اینکه فرش‌های ابریشمی به دلیل حجم کم به صورت فرودگاهی صادر می‌شوند، عنوان کرد: عموما صادرات فرش‌های که از مبادی گمرکی اتفاق می‌افتد از فرودگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) انجام می‌شود.
وی خاطر نشان کرد: اکثر تولید کنندگان فرش دستبافت استان زنجان تولیدات خود را به صادرکنندگان عمده فرش می‌فروشند تا آنها هم به صورت هوایی این صادرات را انجام دهند.
رونق بازار فرش به همت جهادی نیاز دارد
علی یگانه فرد رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان زنجان نیز در گفت‌وگو با موج رسا با اشاره به آمار بافندگان فرش در استان ابراز کرد: مقایسه آمار سال 1398 و 1399 حاکی از آن است که تعداد بافندگان فرش استان از 52 هزار و 500 نفر در سال 98 به 48 هزار نفر در سال 1399 کاهش یافته است.
وی با بیان اینکه کاهش تعداد بافنگان تاثیر مستقیمی در تولید فرش دستبافت داشته است تصریح کرد: میزان تولید از 130 هزار مترمربع در سال 98 به 117 هزار مترمربع در سال 99 کاهش یافته است.
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان زنجان با اشاره به کشورهای هدف صادرات فرش، عنوان کرد: عمده کشورهای هدف صادراتی استان زنجان کشورهای ايالات متحده آمريکا، کانادا، آلمان، ايتاليا، روسيه، کشورهاي حاشيه خليج فارس، ژاپن، لبنان و عربستان هستند.
وی با اشاره به مشکلات و چالش‌های پیش روی فرش دستباف استان زنجان خاطر نشان کرد: عدم معرفی مناسب شاخصه‌های فرش استان به دلیل نبود شناسنامه مناسب برای فرش زنجان و تأخیر در ثبت فرش زنجان از مشکلات و چالش‌های این حوزه است.
یگانه فرد بیان کرد: از مشکلات دیگر صادرات فرش دستبافت استان می‌توان به نبود رایزن تجاری در استان، عدم استفاده از شیوه‌های بازاریابی نوین، بالا بودن قیمت تمام شده فرش و عدم حضور در نمایشگاه‌های داخلی و خارجی اشاره کرد.
وی با اشاره به مراکز و سازمان‌های ارائه دهنده تسهیلات در حوزه فرش دستبافت افزود: نبود یک متولی واحد و مشخص جهت ارائه تسهیلات به حوزه فرش از مشکلات دیگر این حوزه در استان می‌باشد.
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان زنجان با اشاره به دستمزد این حرفه خاطر نشان کرد: دستمزد پایین و عدم رغبت جوانان به اشتغال در این حوزه یکی دیگر از مشکلات صادرات فرش استان زنجان است.
وی با بیان پیشنهادات برای بهبود وضع موجود در حوزه فرش دستبافت ابراز کرد: تکمیل زنجیره ارزش در حوزه فرش دستباف جهت تولید و تأمین مواد اولیه در داخل کشور، تخصیص یارانه تولید به بافندگان و تولیدکنندگان فرش می‌تواند بخشی از مشکلات این حوزه را کاهش دهد.
یگانه فرد با اشاره به سیاست‌های ارزی دولت که باعث کاهش صادرات فرش دستبافت شده است، افزود: معافیت بازگشت ارز حاصل از صادرات برای فرش دستباف جهت رونق و تشویق تجار در یک بازه زمانی مشخص می‌تواند مشکلات این حوزه را کاهش دهد.
وی بیان کرد: منسجم شدن روند ارائه تسهیلات و متعهد شدن یک بانک یا موسسه اعتباری مشخص جهت ارائه تسهیلات ارزان قیمت و مناسب می‌تواند مشکلات این حوزه را تاحدی کاهش دهد.
با این همه مشکلات نگاه امید فعالین حوزه فرش به دولت است تا با اتخاذ راهکارهای عملی گام‌های موثری برای رونق بازار فرش بردارد و امید را به این حوزه برگرداند و صادرکنندگان نیز با برداشته شدن موانع داخلی نسبت به دور زدن تحریم‌ها اقدام کرده تا تولید پایدار را در حوزه فرش ایجاد کنند.
گزارش از حسین عباسی
انتهای خبر/